یادداشت؛
نگه داشت شاغلان وظیفه بزرگ دولت در شرایط امروز است
به گزارش لباس نو نایب رییس اتاق بازرگانی ایران ضمن تشریح آثار سوء كرونا بر اقتصاد كشور اظهار داشت: دولت باید در بازار كار دخالت كند و با اقدام های مختلف به كمك بنگاه های در حال تعدیل نیرو و تعطیلی بیاید.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها- حسین سلاح ورزی: اشتغال كامل در اقتصاد كلان به این معناست كه نرخ بیكاری در جمعیت فعال در اندازه نرخ بیكاری طبیعی باشد. در اقتصاد كلان نرخ بیكاری طبیعی در اندازه ۴ تا ۵ درصد جمعیت فعال است و عموماً شامل بیكارانی است كه قصد تغییر شغل دارند و یا هنوز برای پیدا كردن شغل وارد بازار كار به شكل جدی نشده اند. فراهم كردن شرایط و موقعیت های اقتصادی برای جامعه به صورتی كه اشتغال كامل برقرار باشد در كنار حفظ نرخ تورم در اندازه های قابل قبول از وظایف دولت حتی در آزادترین اقتصادها بشمار می رود.
اگرچه در اقتصادهای آزاد این مساله به بازار سپرده می شود و عرضه و تقاضای نیروی كار است كه تنظیم كننده بازار كار است اما تجربه نشان داده است در وضعیت های خاص نهاد دولت وظیفه دارد سطح اشتغال كامل را به مثابه راهبرد در دستور كار قرار دهد. اوج این سیاست در سفارش های جان مینارد كینز در دوران ركود اقتصادی در اوایل دهه ۱۹۲۰ و اوایل دهه ۱۹۳۰ بود كه به دولت های گوناگون كمك كرد از ركود بیرون بروند. شاید در حالت عادی اقتصاد كلان در كشورهای گوناگون سفارش و آموزه های كینز و هوادارانش كاربردی نداشته باشد و كارفرمایان و دولت برپایه بهره وری نهایی نیروی كار سطح اشتغال را تعیین می كنند؛ ایران اما حالا به علل گوناگون با اقتصاد به شدت تضعیف شده ای مواجه می باشد كه واقعیت های تلخی را برای ایرانی ها رقم زده است.
تشدید تحریم ها در سال های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ كه برای دومین بار در یك دهه رخ می دهد اقتصاد ایران را در موقعیت شكننده ای قرار داده است. رشدهای منفی اقتصادی در ۴ سال از ۹ سال دهه ۱۳۹۰ و رشدهای پایین سال هایی دیگر دهه ۱۳۹۰ تبلور و تجسم بارز این وضعیت كلافه كننده است.
آمارهای عرضه شده از جانب دكتر مسعود نیلی اقتصاددان مشهور ایران و معاون ارشد سابق اقتصادی رئیس جمهور نشان داده است متأسفانه تولید ناخالص داخلی ایران در انتها نیمه نخست سال جاری به اندازه سال ۱۳۹۰ است درحالی كه در این مدت سالانه دست كم به صورت متوسط رشد جمعیت معادل ۱.۵ درصد را تجربه كرده ایم كه به معنای فقیرتر شدن مردم است.
محاسبات وی نشان داده است بر مبنای اینكه سال ۱۳۵۵ را سال پایه و متوسط سرانه سرمایه گذاری را ۱۰۰ در نظر بگیریم با این فرض شاخص مذكور در سال ۱۳۹۷ به حدود ۲۰ كاهش یافته است. یعنی در این فاصله سرمایه گذاری ۸۰ درصد تنزل پیدا كرده است. به همین سیاق سرانه مصرف واقعی دولت از عدد ۱۰۰ در سال ۵۵ به عدد ۴۰ در انتها سال ۹۷ رسیده است.
بنابراین متوسط مصرف خانوارها افزایش یافته اما این افزایش به قیمت كاهش شدید سرمایه گذاری و مصرف واقعی دولت صورت گرفته است.
تقاضا در ۱۵ رسته صنفی با افت بیشتر از ۶۰ درصد روبه رو شده است
بدترین شرایط اقتصاد تضعیف شده ایران اما از چند هفته پیش با یورش ویروس چینی كرونا روبرو شده است و این ویروس نتایج به شدت گسترش یابنده ای را بر بازارهای گوناگون برجای گذاشته است.
یك گزارش میدانی اثر كرونا بر ۲۲ كسب وكار را بررسی نموده است. صدمه شناسی ها نشان داده است تقاضا در ۱۵ رسته صنفی با افت بیشتر از ۶۰ درصد روبه رو شده و هفت رسته مهم دیگر هم كاهش ۳۵ تا ۵۰ درصدی تقاضا را تجربه كرده اند.
ارزیابی ها نشان داده است اثر ویروس چینی بر كسب وكارهایی همچون «خدمات گردشگری» و «باشگاه ورزشی» بسیار مخرب بوده؛ بگونه ای كه میزان كاهش تقاضا برای این رسته های صنفی در بازه زمانی ۲۵ روزه، ۱۰۰ درصد است. بعد از این دو رسته، «تالار پذیرایی»، «فست فود» و «لبنیات فروشی سنتی» بیشترین افت تقاضا را در این بازه زمانی تجربه كرده اند.
سونامی بیكاری شروع شده و ادامه خواهد داشت
با توجه به اینكه بخش قابل توجهی از هزینه های فعالیتهای مورد اشاره هزینه پرداخت به نیروی كار بوده است و تعدیل نیروی كار در كوتاه مدت تنها چاره كوتاه مدت برای صاحبان كسب و كارهای كوچك بوده و هست اخراج نیروی كار در دستور كار است و سونامی بیكاری شروع شده و ادامه خواهد داشت.
آلمان و سوئد و حتی آمریكا با عنایت به ناگزیری بنگاه های كوچك و بزرگ در حفظ تعادل در سطح پایین تری از رفاه و سود و نگهداشت كلیت بنگاه ها و فرار از ورشكستگی ناگزیر از توازن در اشتغال بوده و هستند و باید نیروی كار كمتری را در اشتغال داشته باشند جامعه ها با پارادوكس رو به رو شده اند.
در این وضعیت بوده و هست كه آلمان به مثابه اقتصادی در میانه اقتصادی كه آزادی را قبول دارد اما دولت موظف به حضور و دخالت در هنگامه شكست بازار است، سوئد با اقتصادی كه سنگینی برنامه ریزی بر اقتصاد آزاد بیشتر از بقیه كشورهای اروپای غربی است و آمریكا كه اقتصاد آزاد در آن بیشترین درجه را دارد این روزها اما رفتاری مشابه را در دستور كار قرار داده اند.
دولت های این كشورها با وجود اختلاف در راهبردهای اقتصادی و راهبردهای اندیشه ای اما تصمیم گرفته اند با دخالت در بازارهای پول و سرمایه به دخالت در بازار كار بپردازند.
همین جمعه ۲۳ اسفند بود كه اولاف شولتس وزیر دارایی و پتر آلتمایر وزیر اقتصاد آلمان در یك كنفرانس خبری اعلام نمودند «ما هر برنامه ای را كه برای حفاظت از شركت ها و شاغلان لازم باشد اجرا خواهیم كرد».
وزیر اقتصاد آلمان هم گفته: دولت سپر امنیتی كاملی برای شاغلان و شركت ها ایجاد خواهد نمود و اعتبارات در اینباره نامحدود خواهد بود.
مقام های سوئد هم ارقام بالایی برای پرداخت به شركت ها با راهبرد حفظ اشتغال را در دستور كار قرار داده اند.
جای خالی سیاست اشتغال در ایران
ایران چه كرده است؟ درحالی كه این روزها جای وزرای ایرانی خالی است تا با آمدن به میدان و امیدواری دادن به بنگاه ها نیروی كار، از بسته تشویقی بگویند و در حالیكه دولت بسته های توزیع معیشتی اندك برای گروه های خیلی كم درآمد را در دستور كار قرار داده است و بانك مركزی به مدیران بنگاه ها وعده می دهد می توانند از یك فرصت سه ماهه برای پرداخت اقساط بدهی خود بهره ببرند اما جای سیاست اشتغال خالی است.
جای سیاست اشتغال در ایران در حالی خالی است كه در قانون اساسی دولت موظف به حفظ اشتغال و فراهم كردن زمینه های كار برای نیروی كار متقاضی شغل است.
به نظر می رسد این روزها باید دولت با راهبرد شكست بازار در بازار كار دخالت كند و با اقدام هایی مثل كاهش نرخ های مالیاتی به صورت مشخص برای بنگاه های در حال تعطیلی و بنگاههایی كه در آستانه تعدیل نیروی كارند و یا متقبل شدن بخشی از تعهدات بیمه تأمین اجتماعی كارفرمایان به كمك بنگاه ها بیاید.
دولت آقای روحانی نباید به بهانه اینكه خود دولت از همه بی پول تر است در این وضعیت به سونامی بیكاری كمك غیر مستقیم كند. در این روزهای دشوار می باشد كه جوهره و كارآمدی مدیران اقتصادی دولت باید نشان داده شود و بازار كار را سامان دهند.
دولت كمترین كاری كه می تواند انجام دهد احیای واقعی گفت و گوی سه جانبه و به تأخیر انداختن داستان مزد ۱۳۹۹ است. نباید با احساسی عمل كردن همین سطح از اشتغال را به سمت پایین سرازیر نماییم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب