گزارش لباس نو به نقل از مهر؛
اماواگرهای كاهش صفرهای پول ملی، مقدمات آغازاصلاحات پولی فراهم است؟
لباس نو: در شرایطی رئیس كل بانك مركزی از ارسال لایحه حذف ۴ صفر از پول ملی به دولت خبر می دهد كه كارشناسان بانكی بر این باورند كه عدم ثبات اقتصادی و تورم بالا، مانع از اجرای موفق این پروژه خواهد شد.
به گزارش لباس نو به نقل از مهر، حذف صفر از پول ملی، پروژه امروز و روز گذشته نیست. سال های ۷۲ و ۷۳ بود كه زمزمه های اجرای آن شنیده شد و البته در دولت دهم، اجرای آن وارد فاز جدیدی شد. همان زمان ها بود كه محمود بهمنی، رئیس كل وقت بانك مركزی به دستور رئیس جمهور مامور شد تا مطالعات برای انجام این كار را آغاز كند؛ موضوعی كه البته در آن دولت هم هیچگاه به مرحله عملیاتی شدن نرسید. در آن روزها بانك مركزی، چند گام مطالعاتی به جلو برداشت و در نهایت، درانتها دولت دهم و همزمان با اجرای قانون هدفمندی یارانه ها، رئیس كل بانك مركزی اعلام نمود كه فعلا این مساله در دستور كار دولت قرار ندارد و دولت، در آن شرایط اجرای آنرا لازم ندانست.
داستان حذف صفر از پول ملی از كجا شروع شد؟
موضوع اما به اینجا ختم نشد. در دولت حسن روحانی هم، بار دیگر زمزمه حذف صفر از پول ملی عنوان شد. سوژه البته ابتدا از حذف سه صفر از پول ملی آغاز شد و كم كم، زمزمه های رِفرم پولی(اصلاح پولی شامل حذف صفر و تغییر واحد پول) را بر سر زبان ها انداخت. در واقع، برخی بر این باور بودند كه حذف صفر از پول ملی تنها یك پروژه ظاهری برای آسان سازی پروسه حسابرسی و حسابداری و البته راحت تر شدن معاملات مالی روزمره مردم است؛ به این معنا كه الان هم، كمتر كسی برای واحد پول ملی، از واحد «ریال» استفاده می نماید و همه «تومان» را ملاك خرید و فروش های خود قرار می دهند؛ در صورتی كه فقط سیستم های بانكی، صدور قبوض آب و برق و گاز و تلفن، عملیات حسابداری و حسابرسی شركتها و معاملات بورسی رسمی «ریال» را مبنای محاسبات خود قرار می دهند؛ در غیر این صورت سایر مردم ملاك عمل خودرا همان تومان یعنی یك صفر حذف شده از واحد ریال، می گذرانند.
در سال ۹۳ ولی الله سیف، رئیس كل وقت بانك مركزی در دولت اول حسن روحانی، بر این باور بود كه حذف صفر از پول ملی موضوعی است كه باید حتما اتفاق بیفتد؛ بااینكه تاكیدش بر این بود كه این صفرها زمانی باید حذف شود كه نرخ تورم تك رقمی شود و كشور، در شرایط باثبات قرار داشته باشد. سیف همین طور به این نكته هم اشاره كرده بود كه باید مجموعه ای از عوامل زیرساختی همچون چاپ اسكناس های جدید هم باید صورت گیرد.
هفدهم آذرماه سال ۹۵ هیات دولت در جلسه خود به ریاست حسن روحانی، رئیس جمهور، به ادامه بررسی پیشنهادهای كارگروه منتخب درباره «لایحه بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران» پرداخته و مواد دیگری از این لایحه را به تصویب رساند؛ همچون اینكه واحد پول ایران، تومان و برابر با ۱۰ ریال تعیین شود.
همان روزها این مساله سر و صدای بسیاری را به پا كرد و البته رئیس كل وقت بانك مركزی هم اعلام نمود كه این طرح به مدلول حذف صفر از پول ملی نیست و فقط بنا است واحد شمارش پول به تومان تغییر كند؛ یعنی درست همان چیزی كه در جامعه رایج است. ولی الله سیف، رئیس كل وقت بانك مركزی همین طور به این نكته هم اشاره نمود كه مقرر است پیشنهاد مستقلی از طرف دولت و بانك مركزی، به مجلس ارسال شود كه اگر به تصویب برسد، منجر به حذف ۴ صفر از پول ملی می شود؛ موضوعی كه تا همین چند روز پیش، مسكوت باقی مانده بود.تا اینكه چندی پیش در مراسم رونمایی از ایران چك های جدید، برخی نكات در ظاهر اسكناس ها، سوژه حذف چهار صفر از پول ملی را بر سر زبان ها انداخت؛ اما تا روز گذشته و زمان تائید عبدالناصر همتی، رئیس كل كنونی بانك مركزی، خیلی جدی گرفته نشد.
آیا حذف صفر از پول ملی اولویت كنونی كشور است؟ عبدالناصر همتی روز گذشته اعلام نمود كه حذف ۴ صفر از پول ملی در دستور كار قرار دارد. او به این نكته اشاره نمود كه لایحه حذف چهار صفر از پول ملی، از طرف بانك مركزی تقدیم دولت شده و امید می رود كه هر چه سریع تر این مهم به نتیجه برسد. بدین سبب حذف صفر از پول ملی وارد مرحله جدیدی از فرآیند كاری خود شده و رنگ و بوی جدی به خود گرفته است؛ موضوعی كه البته موافقان و مخالفانی هم دارد. نكته حائز اهمیت آن است كه حذف صفر از پول ملی، همانطور كه بارها و بارها در نقطه نظرات كارشناسان اقتصادی و صاحب نظران بانكی مطرح گردیده است، نیازمند فراهم سازی مقدماتی است كه همچون آن، ثبات اقتصادی و تورم رو به كاهش است، موضوعی كه حداقل هنوز در مورد وجود آنها در اقتصاد ایران، در شرایط كنونی، اطمینان لازم وجود ندارد. در واقع، بسیاری بر این باورند كه حذف صفر از پول ملی آن هم در شرایط امروز اقتصاد ایران، تورم را بیشتر كرده و الان در اولویت اقتصاد ایران قرار ندارد؛ در صورتی كه برای این موضوع، باید مقدماتی فراهم گردد كه به صورت قطع، شرایط آن در وضعیت كنونی فراهم نیست. حذف صفر از پول ملی در شرایط فعلی تورم زا است
احمد عزیزی، كارشناس ارشد حوزه پولی و بانكی در گفتگو با خبرنگار مهر در واكنش به اظهارات عبدالناصر همتی، رئیس كل بانك مركزی در خصوص ارسال لایحه حذف چهار صفر از پول ملی اظهار داشت: حذف صفر از پول ملی، آخرین مرحله اصلاحات پولی یك كشور است؛ اما بانك مركزی كشورمان، اجرای آنرا بعنوان مرحله نخست از این اصلاحات، در دستور كار قرار داده است.
وی اضافه كرد: الگوی اصلاحات پولی ایران هم گویا مقرر است شبیه به ونزوئلا و زیمبابوه باشد كه اساسا یك الگوی شكست خورده برای اصلاحات پولی است كه در آن، حذف صفر از پول ملی در مرحله اول قرار می گیرد. اگر كشوری مثل تركیه كه بعنوان آخرین الگوی جهانی حذف صفر از واحد پول ملی خود، در دنیا وجود دارد، یك الگوی موفق است، به سبب آن است كه این كشور باز درانتها اصلاحات پولی و بعنوان گام نهایی این اصلاحات، حذف صفر و كوچك كردن ارزش اسمی پول خودرا در دستور كار قرار داد.
عزیزی معتقد می باشد كه آخرین مرحله و گام سپس كاهش تورم و ثبات پولی، حذف صفر از پول ملی است كه آن هم باید در شرایط ثبات اقتصادی انجام شود؛ متاسفانه گویا ما هم باید مثل سایر پروژه ها و تصمیمات اقتصادی خود، این دفعه هم شیپور را از سر گشادش بزنیم و گام پایانی اصلاحات پولی را در ابتدا اجرایی سازیم، در صورتی كه این مساله تكرار تجربه ونزوئلا و زیمباوه و محكوم به شكست است.
مشاور سابق بانك مركزی افزود: ما نمی دانیم دولت برای چه این اقدام را در دستور كار قرار داده است، اما به صورت قطع، كوچك كردن قیمت اسمی پول در چارچوب واحد پول ملی، در شرایط حاضر كه همه می دانیم شرایط اقتصادی نسبتا بی ثبات بوده و كشور گرفتار تورم بالایی است، در كنار تهدیدهای سیاسی كه بر اقتصاد ایران از راه تحریم اثرگذار می باشد، سبب افزایش تورم می شود؛ چراكه واحد پولی وقتی كوچك می شود، انتظارات فعالان اقتصادی به جهتی می رود كه قیمتها را بالا برند و در نتیجه، به هیچ وجه، منظوری كه دولت دارد، برآورده نمی شود؛ پس این یك تلقی اشتباه و خیال خام است اگر فردی تصور كند كه حذف صفر از پول ملی، منجر به كاهش تورم میگردد. معاون اقتصادی بانك مركزی چه می گوید؟
عبدالناصر همتی، رئیس كل بانك مركزی دیشب هم در پست اینستاگرامی خود مجدد بر حذف ۴ صفر از پول ملی تاكید كرده است. این در شرایطی است كه همان روزهایی كه زمزمه حذف صفر از پول ملی و مصوبه هیات دولت در آذرماه سال ۹۵ به میان آمد، پیمان قربانی، معاون اقتصادی ولی الله سیف كه الان باز در همین مسئولیت در بانك مركزی مشغول به كار است، اعلام نموده بود انجام رفرم یا اصلاح پولی، جزو برنامه های طولانی مدت بانك مركزی است، اما چاپ اسكناس و مسكوك جدید، اصلاح نظام حسابداری و قوانین، پیش نیازهای حذف صفر از پول ملی است.
او به این نكته اشاره كرده بود كه رفرم پولی، چند سال قبل از آن هم مطرح شده و تا حد زیادی باز پیش رفته بود؛ اما به سبب شرایط تورمی، متوقف گردید. در مباحث پیش روی بانك مركزی، سوژه رفرم پولی قرار دارد و مطالعات مفصلی در این زمینه به انجام رسیده اما پیش نیازهایی دارد كه حتماً باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد. وی اعلام نموده بود كه سوژه ثبات اقتصادی و آمادگی گسترده ای برای اجرای تغییر شكل پولی لازم است به نحوی كه باید چاپ اسكناس و مسكوك جدید صورت گرفته و نظام حسابداری كشور و قوانین اصلاح شود؛ به هر حال اجرای این سیاست، مجموعه پیش نیازهایی دارد كه زمانبر است. تجربه های دنیا در حذف صفر
حذف صفر از واحد پولی كشورها، اولین بار در آلمان و سپس جنگ جهانی دوم رخ داد، این كشور زیر فشار اقتصادی ناشی از جنگ جهانی دوم و خسارت های برجای مانده از آن، تورمی شدید را تجربه می كرد كه سیاستگذاران اقتصادی آلمان را وادار به حذف صفرها از مارك كرد. از سال ۱۹۶۰ تابحال در ۷۱ مورد دولت های در حال توسعه مجبور شده اند چندین صفر را از پول ملی خود حذف نمایند.
در آرژانتین طی سال ۱۹۶۰ میلادی، هر دلار امریكا در مقابل ۱۱۰۰ تا ۳۵۰۰ پزوی آرژانتین مبادله می شد، این كشور با حذف دو صفر از پول خود ارزش آنرا در مقابل دلار افزایش داد، در اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی باز هر دلار امریكا در مقابل ۱۸۰۰۰ تا ۱۸۰۰۰۰ پزو داد و ستد می شد، دولت آرژانتین در سال ۱۹۸۳ چهار صفر از پول خودرا حذف نمود.
در ژانویه ۲۰۰۵ باز تركیه لیره جدید را جایگزین لیره قدیم خود كرد، بر این اساس هر یك میلیون لیره قدیم تركیه (حذف شش صفر) به یك لیره جدید تبدیل شد، در ماه جولای همین سال باز رومانی با حذف چهار صفر واحد پول جدید خود موسوم به لیو را معرفی نمود، در هر دو مورد، دولت های تركیه و رومانی پیام آشكاری را برای مردم و جامعه بین الملل فرستادند و آن، اینكه سیاست های اقتصادی دولت درگذشته اشتباه بوده است.
از نمونه های اخیر در این زمینه به زیمبابوه مربوط میگردد كه طی آن دولت این كشور ۱۰صفر را از پول ملی این كشور حذف كرده است؛ به هر حال ۱۹كشور در این مدت یك دفعه مبادرت به حذف صفر كرده اند و ۱۰كشور باز ۲بار این كار را انجام داده اند، آرژانتین ۴بار، یوگسلاوی سابق ۵بار و برزیل باز ۶بار صفرهای پول ملی خودرا حذف كردند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب