گزارش لباس نو به نقل از مهر؛
۳ راهكار برای مقابله با قاچاق سوخت، تاراج سازمان یافته سرمایه كشور
لباس نو: با عنایت به وضعیت سرسام آور قاچاق سوخت در كشور و تشكیل شبكه های مافیایی در این حوزه، می توان با روش هایی همچون كارت سوخت و اختصاص سوخت متناسب با تردد تا حدودی با این پدیده شوم مقابله نمود.
به گزارش لباس نو به نقل از مهر، یكی از عمده ترین چالش های اقتصاد ایران مربوط به قاچاق سوخت می شود. پدیده ای كه نه تنها سرمایه مردم و كشور را به تاراج برده و زمینه را برای نابرابری و اشتغال سوزی فراهم نموده است. در این بین، برمبنای آنچه كه متولیان امر عنوان می كنند عمده ترین دلیل قاچاق سوخت در كشور مساله «تفاوت قیمت این محصول در ایران و كشورهای همسایه» است. موضوعی كه دو وجه دارد یكی افزایش انگیزه قاچاقچیان كلان و دیگری فرصتی جهت درآمدزایی برای افراد بیكار و یا با سطح درآمدی پایین در استان های مرزی. هر چند درباره مقدار قاچاق فراورده ها اطلاعات دقیقی در دسترس نیست و هربار مسئولان با بیان «میلیون ها لیتر» از نمایش آمار شفاف شانه خالی می كنند، اما طبق برآورد ستاد مبارزه با قاچاق كالا و ارز، به احتمال زیاد روزانه حدود ۱۱.۵ میلیون لیتر سوخت به خارج از كشور قاچاق می شود كه بیشتر از ۸۰ درصد از این حجم به قاچاق نفت گاز اختصاص دارد. البته آنطور كه ستاد مركزی مبارزه با قاچاق كالا و ارز عنوان می كند اقدامات زیادی برای پیشگیری از قاچاق سوخت همچون شناسنامه دار كردن فراورده های نفتی، لغو كارت های سوخت مهاجر و … انجام شده است اما هنوز راه بسیار زیادی برای رسیدن به شرایط مطلوب و مقابله با شبكه های مافیایی كه با سواستفاده از شرایط به صورت عمده سرمایه كشور را قاچاق می كنند، وجود دارد. در این راستا چندی قبل علی مویدی رئیس ستاد مركزی مبارزه با قاچاق كالا و ارز ضمن انتقاد از وضعیت قاچاق سوخت در كشور به سبب عدم تنظیم نرخ این محصول، قاچاق سوخت را سازمان یافته عنوان كرده و اظهار داشته بود: در سازمان یافته بودن قاچاق سوخت هیچ شكی نیست. از منظر ما بیشترین درصد كسانی كه در این عرصه كار می كنند سازمان یافته هستند به گونه ای كه این سازمان یافتگی با قسمتی از ساختارهای اداری و دولتی ما باز پیوند خورده است. آنچه كه مسلم بوده این است كه شبكه های قاچاق كالا و ارز مافیایی هستند و تلاش های زیادی در این عرصه داشتند. بر این اساس؛ تابحال كارشناسان و مسئولان زیادی درباب نتایج قاچاق سوخت و راه های مقابله با آن صحبت كرده اند اما برمبنای گزارشی كه اخیرا از طرف مركز پژوهش های مجلس با محوریت مقابله با قاچاق سوخت انتشار یافته است می توان گفت، یكی از راهكارهای مواجهه با این موضوع گردنگیر استفاده از كارت سوخت خودرو در هنگام سوخت گیری و ممنوعیت هرگونه مبادله بنزین خارج از این سامانه است. در شكل زیر مشاهده می شود كه استفاده از كارت سوخت و اختصاص نفت گاز برمبنای پیمایش، مصرف آن در بخش حمل و نقل را از حدود ۵۴ میلیون لیتر در روز در سال ۹۳ به كمتر از ۴۸ میلیون لیتر در روز در سال ۹۴ رساند.
همین طور با عنایت به اینكه بیشتر از ۷۰ درصد قاچاق سوخت از یك استان صورت می گیرد، گردنگیر سوخت گیری در آن استان با كارت سوخت و كدینگ كارت های سوخت به گونه ای كه فقط خودروهای همان استان بتوانند در جایگاه ها، سوخت گیری كنند، (با در نظر گرفتن تسهیلاتی برای مسافران) یك اقدام مؤثر در مهار قاچاق است. اختصاص سوخت به وسایل حمل و نقل عمومی، كامیون ها، وسایل راهداری، لنج ها و خودروهای دیزلی درون و برون شهری متناسب با پیمایش یكی از راهكارهای مدیریت مصرف و قاچاق سوخت است. هرچند هیأت وزیران در سال ۹۳ مصوب كرد نفت گاز برمبنای پیمایش به خودروهای دیزلی تخصیص یابد، اما فقط اتوبوس ها به GPS مجهز شده و ۵۲۰ هزار خودروی درون شهری و كامیون ها و وسایل راهداری فاقد GPS هستند. بعلاوه، هزاران لنج تحت عناوین صیادی و حمل بار ثبت شده اند كه فعالیت نكرده و فقط از سهمیه نفت گاز استفاده می نمایند. هر چند راه های متنوعی برای تخصیص سهمیه به این لنج ها در نظر گرفته شده است، اما بنظر می رسد اختصاص سوخت متناسب با تردد واقعی لنج ها چاره اساسی مهار قاچاق در این بخش است. روزانه حدود ۵۰ میلیون لیتر نفت گاز در بخش های صنعتی و كشاورزی مصرف می شود. از سال ۸۹ اختصاص سوخت به این قبیل مصرف كنندگان با معرفی وزارتخانه های مربوط برمبنای ثبت در سامانه تجارت آسان صورت می گیرد. اما این سازوكار نتوانسته از قاچاق نفت گاز بطور كامل جلوگیری كند. برمبنای آمار صنعت برق ایران در سال ۹۶، نیروگاه ها ۶۹ میلیارد مترمكعب گاز طبیعی، ۵ میلیارد لیتر نفت گاز (روزانه حدود ۱۴ میلیون لیتر) و ۳.۷ میلیارد لیتر نفت كوره (روزانه حدود ۱۴ میلیون لیتر) مصرف كرده اند. طبق آئین نامه اجرایی تبصره ۱۴ قانون بودجه سال ۹۶ كه در سال ۹۷ باز استمرار داشت بهای سوخت برای نیروگاه ها ۵۰ ریال به ازای هر لیتر نفت گاز و نفت كوره و هر مترمكعب گاز طبیعی بطور یكسان در نظر گرفته شد. با عنایت به تفاوت قیمت عظیم بین سوخت نیروگاه ها و قیمت های فوب خلیج فارس كم ترین انحراف از سوخت تخصیص یافته مطلوبیت زیادی برای قاچاقچیان به وجود می آورد. یك پیشنهاد اساسی برای ریشه كن كردن قاچاق، تعمیم سازوكار تسویه با پالایشگاه ها به مصرف كنندگان عمده نفت گاز است. هم اكنون، نفت خام ۹۵ درصد قیمت فوب به پالایشگاه ها فروخته شده و فراورده ها باز به قیمت فوب از آنها خریداری می شود. این تصمیم زمینه قاچاق از پالایشگاه ها را بطور اساسی از بین برده است. تعمیم این روش به همه مصرف كنندگان عمده همچون نیروگاه ها، مرغداری ها و گلخانه ها می تواند مطلوبیت قاچاق را از بین ببرد. بعلاوه برای پیشگیری از افزایش قیمت محصولات نهایی این قبیل تولیدكنندگان می توان ما به التفاوت قیمت نفت گاز بر اساس فوب و نرخ كنونی را (۳۰۰ تومان به ازای هر لیتر) مستقیماً به تولیدكننده پرداخت كرد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب