در گزارش لباس نو مطرح شد
لایحه بودجه فاقدشاخص های شفافیت است
به گزارش لباس نو عضو اندیشكده شفافیت با اشاره به اینكه لایحه بودجه سال 99 كل كشور هیچیك از 6 شاخص اصلی شفافیت را دارا نیست، اظهار داشت: مهمترین مشكل اقتصاد ایران بودجه است چونكه بجای بودجه نویسی، آرزونویسی می شود.
محمدحسین ملك نژاد در گفت و گو با خبرنگار مهر، با اشاره به اینكه شفافیت دارای شاخص هایی است، گفت: شفافیت بودجه در ایران بیشتر اینطور مفهوم شده است كه دولت متوجه شود در چارچوب بودجه، چه كاری انجام می دهد و نیازی نیست مردم متوجه این امور شوند.
عضو اندیشكده شفافیت برای ایران با اشاره به اینكه پروسه تدوین تا تصویب بودجه در ایران شفاف نیست، اضافه كرد: سال قبل در زمان تقدیم بودجه رئیس جمهوری اظهار داشت كه «اصل بودجه بر شفافیت است» در صورتیكه به نظر كارشناسان اینطور نبوده است برای اینكه چندان نمی توان بودجه كشور را تحلیل كرد چونكه فرایندها داخلی است و خروجی بودجه آنطور كه باید و شاید قابل پردازش نیست.
وی افزود: ۶ شاخص در پروسه بودجه ریزی بسیار مهمست كه متأسفانه در ایران به هیچ عنوان مورد توجه دولتمردان و نمایندگان مجلس قرار نگرفته است.
۶ شاخص اصلی شفاف سازی بودجه
ملك نژاد اضافه كرد: مورد اول مربوط به «لزوم انتشار سند تدوین بودجه» می شود؛ منظور از سند تدوین بودجه نیز سندی است كه سازمان برنامه و بودجه برمبنای آن بودجه را تنظیم می كند این در حالیست كه در ایران صرفاً بخشنامه ها منتشر می شود و برای كسی كه بخواهد خارج از دایره حاكمیت این پروسه را بررسی كند زمینه فراهم نیست.
این كارشناس اقتصادی گفت: مورد دوم «لزوم انتشار دقیق اعداد و ورق های بودجه» است؛ در ایران سند لایحه بودجه به صورت یك پی دی اف هزار صفحه ای منتشر می شود كه صرفاً یك سند كاغذی است در صورتیكه شفافیت یعنی اینكه این سند حداقل به صورت اكسل منتشر شود؛ و لزوم دارد اعداد بودجه بصورت دقیق ذكر شود اما حالا داخل لایحه بودجه شاهد ابتكارات عجیبی هستیم كه كلیت لایحه را زیر سوال می برد بعنوان مثال جلوی بعضی از حوزه ها بدون هیچ توضیحی تنها به نگارش عدد یك اكتفا شده است.
وی اضافه كرد: مساله بعدی مربوط به اتفاقات بعد از ورود لایحه به مجلس می شود. «فرایند بررسی و مذاكرات در كمیسیون ها باید شفاف باشد» و بعنوان نمونه همچون كمیسیون برجام كه جزئیات جلسات نمایندگان پخش می شد لایحه بودجه هیچیك از ۶ شاخص شفافیت را دارا نیست؛ گزارش های تفریغ بودجه هم نشان میدهد بوجه در ایران چندان سند مهمی نیست و نه پروسه تدوین این سند چندان مورد بررسی قرار می گیرد و نه در عمل چندان مبنای كار قرار می گیرد، باید نحوه رسیدگی به لایحه بودجه نیز پخش شود و آرای نمایندگان مشخص باشد، چونكه در زمان بررسی لایحه بودجه در مجلس، نمایندگان بیشترین رفتار محلی را دارند و پروژه های غیرمنطقی برای مناطق خود می گیرند.
عضو اندیشكده شفافیت برای ایران اظهار داشت: مورد چهارم مربوط به «لزوم قابل فهم بودن قانون بودجه برای مردم» است. در حالی دولت با استفاده از بودجه كشور را اداره می كند كه قانون بودجه برای مردم عادی قابل فهم نیست. در دنیا همراه با قانون بودجه، سند و یا پیوستی تحت عنوان بودجه شهروندی منتشر می شود كه بودجه را به زبان ساده برای مردم توضیح می دهد؛ در صورتیكه تابحال سازمان برنامه و بودجه هیچ گونه سند ملحقی كه اعلام نماید منابع و مصارف چگونه تعیین شده است و برای مردم قابل فهم باشد، آماده نكرده است. البته مركز پژوهش های مجلس گزارشی را تهیه می كند اما در این گزارش فقط پروسه توضیح داده می شود.
ملك نژاد اضافه كرد: مساله بعدی مربوط به «ارائه ۲ گزارش ۶ ماهه از عملكرد بودجه به مردم» است؛ دیوان محاسبات بعنوان نهاد ناظر باید هر ۶ ماه یك دفعه یك گزارش شفاف از عملكرد بودجه به مردم ارائه كند؛ البته این گزارش ها تولید می شوند اما به صورت دقیق و شفاف در اختیار مردم قرار نمی گیرد.
وی افزود: «سند تفریغ بودجه»، ششمین شاخص شفافیت بودجه است؛ دیوان محاسبات بعنوان نهاد ناظر، پروسه كار دولت را بررسی می كند كه گزارشات دیوان نشان میدهد در خیلی از تبصره های تفریغ بودجه، دولت از مواد ذكر شده در قانون بودجه تخلف كرده است، حتی اگر بصورت تصادفی نیز بخش مربوط به تفریغ بودجه سایت دیوان محاسبات را بررسی كنید متوجه این امر می شوید. در واقع گزارش های تفریغ بودجه نشان میدهد كه بودجه در ایران چندان سند مهمی ندارد برای اینكه نه پروسه تدوین این سند چندان مورد بررسی قرار می گیرد و نه در عمل چندان مبنای كار قرار می گیرد.
مهم ترین اشكال اقتصاد ایران «بودجه» است / «آرزونویسی» بجای «بودجه نویسی»
این كارشناس اقتصادی اشاره كرد: پروسه شفافیت بودجه در ایران همان نمره ای است كه مجمع جهانی اقتصاد داده است یعنی نمره ۵ از ۱۰۰. اقتصاددانان می گویند بودجه همچون نوار قلب اقتصاد است اگر می خواهید ببینید اقتصادی مریض است باید به بودجه بازگشت شود؛ این مساله بیان كننده این است كه اگر اقتصاد ایران مشكل دارد بیشترین مسائل به بودجه باز می گردد؛ در واقع می توان گفت مهم ترین اشكال اقتصاد كشور بودجه است.
اگر اقتصاد ایران مشكل دارد بیشترین مسائل به بودجه باز می گردد؛ در واقع می توان گفت مهم ترین اشكال اقتصاد كشور بودجه است
وی با اشاره به سند اصلاح ساختار بودجه مصوب شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا، افزود: سازمان برنامه سندی را برای اصلاح ساختار بودجه منتشر نموده كه دارای ۴ محور درآمدزایی پایدار، هزینه كرد كارا، ثبات سازی اقتصاد كلان و توسعه پایدار و اصلاح نهادی بودجه است؛ بررسی این سند نشان میدهد كه برنامه ها در این سند نیز همچون اسناد دیگر پیش بینی شده است. مفاهیم مورد تاكید در این سند در تمام اسناد بالادستی ما آمده است در حقیقت می توان گفت سند آرزونویسی در ایران بسیار زیاد است اما در عرصه عمل شاهد اتفاق خاصی نیستیم.
ملك نژاد اشاره كرد: از منظر كارشناسی به نظر نمی رسد به این راحتی ها بودجه نویسی در كشور اصلاح گردد. ممكنست كاركنان سازمان برنامه و بودجه از این وضعیت دفاع كنند اما آنچه كه ما می بینیم عدم شفافیت در پروسه تدوین بودجه است.
مجلس در مورد شفافیت بودجه متهم است
وی در پاسخ به این پرسش كه آیا مجلس همت لازم برای اصلاح امور مربوط به بودجه دارد، اظهار داشت: خود مجلس در پروسه تصویب بودجه محل بهتان است برای اینكه تابحال هیچكدام از مؤلفه های شفافیت را رعایت نكرده است.
این كارشناس اقتصادی اضافه كرد: گزارش كمیسیون تلفیق مجلس و اینكه چه مذاكراتی در ارتباط با لایحه صورت می گیرد هیچ گاه شفاف نبوده است در صورتیكه آرای نمایندگان در صحن و كمیسیون خصوصاً در مورد بودجه بسیار مهمست.
ملك نژاد اظهار داشت: با عنایت به اینكه پول كشور بر طبق بودجه، خرج می شود باید رویه های تدوین تا تصویب بودجه مشخص شود، با این وجود متأسفانه مجلس چندان مجلس تحول گرایی نبوده است كه حالا پس از تصویب ۳ بودجه بخواهد پروسه بودجه ۹۹ را شفاف كند.
منبع: لباس نو
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب