یادداشت
رونق تولید با تغییر نگاه به روابط خارجی و برنامه ریزی داخلی
لباس نو: عضو اتاق تجاری تهران در یادداشتی با اشاره به مقرون به صرفه بودن تولید و نه مونتاژکاری در ایران، راه رسیدن به این هدف را صاحب فناوری شدن و تولید در کشورهای دیگر می داند.
به گزارش لباس نو به نقل از ایسنا، در یادداشت نسیم توکل آمده است: آن گونه که می دانیم تولید راه حل دستیابی به رشد اقتصادی و رونق صنایع است. باوجود اینکه سال ها است در کشور شعارهایی با هدف تغییر شرایط صنعت و بخش تولید ارائه شده است اما متأسفانه مسئله تولید تا حالا در ایران شاهد هیچ برنامه و سیاست مشخصی برای بهبود نبوده است. بسیاری بخش ها از خودرو تا صنایع زیرساخت که بخش عمده ای از درآمد ملی بر دوش آنها است، امروز در وضعیت بی سرانجامی به سر می برند.
این شرایط خطرناک به مرور دامنه رکود و بحران اقتصادی در کشور را عمیق تر خواهدنمود. به این منظور حاکمیت باید با برنامه ریزی تکلیف خودرا با آینده صنعت کشور مشخص نماید و سرمایه ها، نیروها و منابع ملی را برای دستیابی به آن تجمیع کند. از ین جهت، باید بدانیم که در جهان امروز با دو نوع مفهوم تولید روبه رو هستیم.
کشورهای جهان به کدام مسیرها رفته اند؟
اگر بخواهیم به بیانی ساده توضیح دهیم، مدل اول را می توان مدل چینی نامید. این کشور در 30 سال قبل بوسیله کاهش قیمت خدمات و پایین آوردن نرخ تبادل در زنجیره تامین و تولید (با ایجاد فشار مضاعف بر نیروی کار و اقشار ضعیف) سبب شد کشورهای جهان احساس کنند تولید و مونتاژ در چین به صرفه است؛ بدین سبب با استفاده از برند دیگر کشورها، تکنولوژی داخلی و طراحی صنعتی آنها تولید را در اختیار گرفت تا امروز که چین توانست با رسوب تولید و انتقال دانش فنی و فناوری به شرکت های خود مونتاژ را کنار گذارد و به عمق تولید برسد. همین طور محصولات تولیدی آنها به بازارهای جهانی سرایز شود.
چینی ها خیلی از فناوری ها و دانش روز را به دست آورده اند و موفق به شکست انحصار موجود در بعضی حوزه ها شده اند. آنها با اجرای چنین سیاستی تولید را در اختیار گرفته و نقش تعیین کننده ای در بازار جهانی پیدا کردند.
یک دسته دیگر از تولید را هم داریم که خیلی از کشورهای جهان به جهت افزایش قیمت ها و هزینه های موجود در زنجیره تامین به آن روی آوردند. برندسازی، توسعه بازار و توسعه کسب وکار. آنها در حقیقت با استفاده از دانشگاه، نیروهای متخصص و نخبگان خود صاحب فناوری شدند، آنرا به کشورهای دیگر فروختند یا از آن استفاده کردند یا با استفاده از فرصت تولید در شرق آسیا محصول نهایی خودرا روانه بازارهای جهانی کردند. در این حالت عمدتا سود بیشتری به دست دولت های صاحب فناوری می رسد.
اما، نکته قابل توجه در این مسئله، نبود برنامه و سیاست مشخص در ایران درباره مسئله تولید است. آیا ایران می خواهد مسیر 20 سال قبل چین را طی کند؟ یعنی مونتاژ کار شود؟
مواد لازم برای بهبود شرایط اقتصادی
در این حالت به سطح روابط کامل سیاسی، اقتصادی، تجاری و اجتماعی با جهان و کشورهای صاحب فناوری نیاز دارد. از آنجائیکه تولید در ایران الان بواسطه مسائلی که همه از آن آگاهیم به شدت صرفه دارد و قیمت تمام شده محصولات حتی از چین هم پایین تر است. کارگر ایرانی، زنجیره تامین و حمل و نقل هزینه های بسیار پایینی در داخل دارد و برای بیشتر کشورها انتقال تولید به ایران برای کاهش قیمت نهایی و کسب سود بالاتر بسیار مطلوب است.
لازمه این مساله اما تغییر نگاه و تعامل با جهان است که سه قوه اجرائی کشور باید هدف برنامه ریزی های سیاسی در ایران را رشد کلان اقتصادی قرار دهند. یعنی اگر این مساله به نفع مملکت است باید با کشورهای صاحب فناوری آشتی کنند تا بتوانیم روابط مطلوب برقرار نماییم. ایران باید به مقصدی امن برای سرمایه گذاری تبدیل گردد و برچسب تهدید و... از پیشانی ایران پاک شود تا سرمایه گذاران به کشور بیایند.
نباید فراموش کرد که در کنار بروز تغییرات در شکل و شیوه روابط خارجی و برنامه ریزی سیاسی قوانین داخلی تجارت بین المللی نیز باید تغییر کند.
اگرچه، به نظر می آید اراده چندانی برای هیچ کدام از این موارد وجود ندارد و تصمیم گیرندگان کشور را در مسیری کاملاً برعکس پیش می برند. به عبارت دیگر، افزایش موانع در سیاست خارجی و روابط تجاری، رفتاری بسته تر با جهان با روشی متفاوت از همگان، خروجی فعلی است که شاهد آن هستیم.
بدین جهت مجبوریم راه دوم را انتخاب کنیم؛ یعنی صاحب فناوری شویم اما تولید را در کشورهای دیگر انجام دهیم. این انتخاب به مفهوم این است که باید تمام سرمایه خودرا بر نخبگان و نیروهای انسانی ایران گذاریم.
برای نیل به این هدف باید مقابل مهاجرت جوان ها بایستیم و در جست وجوی راه های مهاجرت معکوس و بازگشت متخصصان به کشور باشیم یا اینکه بدون درخواست بازگشت از نخبگان ساکن اروپا و آمریکا پروژه ها را به آنها برونسپاری نماییم تا از کمک آنها بهره مند شویم. برای نخبگان ساکن در ایران هم پروژ تعریف نماییم و با استفاده از شرکت های خصوصی و دانشگاه ها به فناوری دست پیدا نماییم. آن گاه فناوری را در دیگر کشورها به محصول تبدیل نماییم یا فناوری را بفروشیم تا محصولات بوسیله شبکه توزیع کشورهای صنعتی به بازارهای جهانی دست یابند. حتی اگر برند ملی ما مورد استفاده قرار نگیرد! آن هم به این علت که برای MADE IN IRAN در سطح جهانی هیچ کاری نکردیم و علاوه بر اینکه خاک خورده، تحریم و تخریب هم شده است.
وقتی همه چیز می خواهیم و هیچ نداریم!
متأسفانه، ما این سیاست و شکل برنامه ریزی را هم نداریم. حالا که جلوی واردات مواد اولیه گرفته شده است، خواستیم فناوری را در اختیار بگیریم؛ یعنی هم تحقیق و توسعه انجام دهیم و هم تولید را در داخل به سرانجام برسانیم. کارخانه داری و سوله داری هم بیاوریم؛ یعنی هم صاحب صنعت باشیم و هم صاحب محصول! در همین ایجاد محصول ما هیچ نقشه راه کامل، درست و حسابی برای هیچ کدام از محصولات و صنایع کشور نداریم.
مثلاً در صنعت خودروسازی که صنعت کلان و راهبردی کشور به حساب می آید هم یک برنامه ریزی و تاکتیک درست نداشته ایم که احساس نماییم ایران مونتاژ کار هست یا روی فناوری تمرکز کرده و تولیدی با کیفیت ارایه داده است؛ به صورتی که وقتی واردات قطعات الکترونیک به کشور ممنوع می شود، کل صنعت خودروسازی کشور از کار می افتد. سطح برنامه ریزی بین المللی هم طوری می شود که کشورها بصورت مداوم قطع همکاری می کنند. صنایع دیگر هم متأسفانه دقیقاً گرفتار همین معضل هستند. چالشی که حالا به سطح مدیران و تولیدکنندگان رسیده است و آنها در یک سردرگمی قرار دارند که نسبت به حال و آینده خود و سرنوشت کشور هیچ ایده و چشم اندازی ندارند.
کلام آخر...
بدین سبب حاکمیت باید با تحقیق یک کشور را که مشابه حال و اوضاع خود هست را بعنوان الگو قرار دهد. سپس با عنایت به شرایط فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و منابع ایران طوری برنامه ریزی کند که در نهایت مملکت برای صنایع با زیرساخت به سمت تولید، برخی صنایع به سمت دستیابی به فناوری و برخی دیگر صنایع فقط واردکننده شود.
باید چنین برنامه ریزی در کشور صورت گیرد تا بتوانیم هدف دستیابی به رشد اقتصادی را متصور باشیم و آن گاه از بخش تولید انتظار داشته باشیم که بتواند کمبودهای موجود در اقتصاد و چالش های اساسی در این راه را هموار و برای فارغ التحصیلان دانشگاهی و نخبگان کشور اشتغال زایی کند.
منبع: lebaseno.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب